Dane zawarte w niniejszej publikacji opracowano na podstawie wyników Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań przeprowadzonego na terenie całego kraju w dniach od 21 maja do 8 czerwca 2002 r. (razem z Powszechnym Spisem Rolnym) – według stanu w dniu 20 maja 2002 r. o godz. 24⁰⁰.

Termin i zakres tematyczny spisów, zasady organizacji i realizacji prac spisowych, zobowiązanie ludności do udzielenia informacji i sposób zebrania informacji zostały określone w następujących aktach prawnych:

• w ustawie z dnia 2 grudnia 1999 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2001 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr 1, poz. 1), z późniejszą zmianą (Dz. U. z 2000 r., Nr 93, poz. 1026),

• w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o powszechnym spisie rolnym w 2002 r. (Dz. U.
  Nr 99, poz. 1072),

• w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439) z późniejszymi zmianami.

W ostatnim stuleciu w Polsce przeprowadzono siedem spisów powszechnych ludności i mieszkań (1921, 1931, 1950, 1960, 1970, 1978 i 1988), jeden spis sumaryczny w 1946 r. oraz trzy spisy reprezentacyjne - (mikrospisy) - w latach: 1974, 1984 i 1995.

Celem Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2002 było między innymi:

• dostarczenie informacji o stanie i strukturze ludności, gospodarstw domowych i rodzin oraz informacji o mieszkaniach i warunkach mieszkaniowych – na najniższym poziomie podziału terytorialnego kraju;

• możliwie szeroka charakterystyka zmian, jakie zaszły w czasie w podstawowych strukturach demograficzno-społecznych ludności, gospodarstw domowych i rodzin oraz zmian w wielkości i standardzie zasobów mieszkaniowych;

• dostarczenie informacji niezbędnych do międzynarodowych porównań – poprzez uwzględnienie w opracowaniach standardów i zaleceń organizacji międzynarodowych (ONZ oraz Unii Europejskiej).

Wyniki spisu zostały dotychczas przedstawione w następujących publikacjach:

• „Raport z wyników spisów powszechnych”,

• „Zamieszkane budynki”,

• „Mieszkania”,

• „Ludność. Stan oraz struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna”,

• „Gospodarstwa domowe i rodziny”,

• „Ludność i gospodarstwa domowe związane z rolnictwem”.

W dalszej kolejności przygotowane zostaną publikacje o następujących tytułach:

• „Migracje ludności”,

• „Warunki mieszkaniowe gospodarstw domowych i rodzin”,

• „Aktywność ekonomiczna ludności”.

Planuje się również opracowanie publikacji dla szczebla gminnego w formie zestawu tablic zawierających podstawowe informacje objęte tematyką spisu.

Zakres i tematyka Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2002

Narodowemu Spisowi Powszechnemu Ludności i Mieszkań 2002 podlegały:

• osoby stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach, obiektach i pomieszczeniach,

• mieszkania i budynki, w których znajdują się mieszkania zamieszkane lub niezamieszkane oraz zamieszkane obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia nie będące mieszkaniami,

• osoby nie mające miejsca zamieszkania.

Spis nie obejmował:

• szefów i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych, członków rodzin tych osób oraz innych osób korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy umów, ustaw lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych (pozostali cudzoziemcy przebywający w Polsce byli spisywani na ogólnych zasadach),

• osób ubiegających się o azyl,

• mieszkań, budynków, obiektów i pomieszczeń będących własnością przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych.

Z uwagi na fakt, że dla części mieszkańców niemożliwe było przeprowadzenie spisu z udziałem rachmistrza spisowego (z różnych powodów), podstawowe informacje dla takich osób, takie jak: imię i nazwisko, data urodzenia oraz płeć – zostały spisane z ewidencji. Wszystkie pozostałe pytania na formularzu spisowym – w przypadku spisywanych z ewidencji – pozostały bez odpowiedzi. Szacuje się, że z ewidencji spisano w kraju ponad 730 tys. osób (ponad 2% ogółu ludności), będących stałymi mieszkańcami naszego kraju. Bezpośrednią konsekwencją spisywania z ewidencji są braki odpowiedzi (nieustalone), podawane w poszczególnych tablicach.

NSP 2002 obejmował następujące tematy:

• geograficzne rozmieszczenie ludności według miejsca zamieszkania oraz przebywania;

• migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności;

• demograficzną charakterystykę osób: płeć, wiek, stan cywilny (formalno-prawny i faktyczny);

• charakterystykę demograficzną gospodarstw domowych i rodzin: pozycja osób w gospodarstwie domowym i rodzinie, wielkość i skład gospodarstwa domowego i rodziny;

• charakterystykę społeczną osób: poziom wykształcenia oraz uczęszczanie do szkoły, kraj urodzenia, obywatelstwo, deklarowaną narodowość i język używany w rozmowach w domu;

• niepełnosprawność prawną i biologiczną;

• aktywność ekonomiczną ludności: pracujący, bezrobotni, bierni zawodowo, pracujący w indywidualnych gospodarstwach rolnych, zawód; rodzaj działalności zakładu pracy;

• główne i dodatkowe źródła utrzymania osób oraz pobieranie świadczeń społecznych;

• źródła utrzymania gospodarstwa domowego oraz samodzielność gospodarowania;

• gospodarstwa zbiorowe i rodziny w tych gospodarstwach;

• mieszkania zamieszkane i niezamieszkane: stan zasobów mieszkaniowych;

• wielkość mieszkań i ich wyposażenie;

• samodzielność zamieszkiwania;

• charakterystykę budynków.

Tematyka ludnościowa została wzbogacona dzięki przeprowadzeniu dwóch badań towarzyszących spisowi, a mianowicie: badania dzietności kobiet oraz badania długookresowych migracji ludności, jakie miały miejsce w latach 1989-2002.